Γκαμπριέλ, Ζακ Ανζ

(Jacques Ange Gabriel, Παρίσι 1698 – 1782). Γάλλος αρχιτέκτονας. Συνεργάστηκε για μεγάλο διάστημα με τον πατέρα του Ζακ (1667-1742) και τον διαδέχτηκε στο αξίωμα του πρώτου αρχιτέκτονα του βασιλιά και του διευθυντή της ακαδημίας της αρχιτεκτονικής. Παρά το γεγονός ότι ο πατέρας του είχε αναλάβει αρχικά τη διεύθυνση των εργασιών κατασκευής της πτέρυγας Γκαμπριέλ και του Μεγάλου Περιπτέρου στο ανάκτορο του Φοντενεμπλό, τα κτίρια αυτά μπορούν να θεωρηθούν αποκλειστικά δικά του έργα. Προσωπική δημιουργία του είναι επίσης η ριζική αναμόρφωση του ανακτόρου της Κομπιέν (1751-82). Άλλα αξιόλογα οικοδομήματά του, εκτός από εκείνα του Παρισιού και των Βερσαλιών, είναι οι πύργοι του Σουαζί και Ντε Λα Μιετ και το χαριτωμένο κυνηγετικό περίπτερο Παβιγιόν Μπιτάρ (1750), στην περιοχή μεταξύ Βερσαλιών και Μαρλί. Τα δύο πιο φημισμένα έργα του στο Παρίσι είναι η Στρατιωτική Σχολή, που άρχισε το 1751 και έπειτα από μία διακοπή ολοκληρώθηκε το 1780, καθώς και η επιβλητική πλατεία Λουδοβίκου IE’ (η σημερινή πλατεία Ομονοίας) που σχεδιάστηκε το 1755. Έργα του Γ. στις Βερσαλίες είναι η Όπερα (1757-70) και το περίφημο Μικρό Τριανόν (1762-64) με τις απλές και αρμονικές γραμμές. Ο θάνατος του Λουδοβίκου IE’ ανέκοψε την πραγματοποίηση του προγράμματος ολικής ανακατασκευής των προσόψεων του ανακτόρου των Βερσαλιών. Ο Γ., συνεχιστής της γαλλικής αρχιτεκτονικής παράδοσης του 17ου αι. και θαυμαστής των αρχαίων κλασικών πρότυπων, θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος της κλασικιστικής τάσης, που αρνήθηκε το ροκοκό και συνέτεινε στη διαμόρφωση των αισθητικών και καλλιτεχνικών αντιλήψεων της εποχής του Λουδοβίκου ΙΣΤ’. Τα ανάκτορα της πλατείας της Ομόνοιας στο Παρίσι (1755), έργο του Ζακ Ανζ Γκαμπριέλ, του κυριότερου εκπροσώπου του κλασικιστικού ρεύματος στην αρχιτεκτονική, ο οποίος συνετέλεσε στη διαμόρφωση των αισθητικών αντιλήψεων του 18ου αι.